موتور جستجو چیست و چگونه کار می کند؟

موتور جستجو چیست ؟ چگونه کار می کند و چه ساختاری دارد؟ اگر شما یک توسعه دهنده وب ، طراح سایت، صاحب یک وب سایت کوچک یا بزرگ ، متخصص بازاریابی هستید یا حتی به فکر ایجاد یک وبلاگ یا وب سایت شخصی برای کسب و کار خود هستید ، آشنایی با موتور جستجو برای شما ضرورت دارد.

آشنایی با نحوه عملکرد و رتبه بندی سایت ها در موتور جستجو را می توان اولین گام یادگیری سئو و بهینه سازی سایت یا بازاریابی موتورهای جستجو دانست. حتی موتورهای جستجو به بخشی جدایی ناپذیر و مهم در زندگی روزمره ما تبدیل شده اند و از آنها به عنوان ابزاری برای یافتن محصولات ، خدمات موردنظر خود و کسب اطلاعات  ، تفریح و سرگرمی در فضای مجازی استفاده می کنیم. اغراق نیست اگر بگوییم به جایی رسیدیم که تقریبا برای هر کاری به موتورهای جستجو وابسته هستیم.

بسیاری از افراد زمانیکه عبارت موتورهای جستجو را می شوند ، ناخودآگاه نام گوگل را به زبان می آورند یا در ذهن آنها تداعی می شود. اما با نحوه رتبه بندی ، بررسی سایت ها و عملکرد این موتور جستجو آشنایی دقیقی ندارند.

موتور جستجو چیست ؟

موتور جستجو search engine  یک برنامه نرم افزاری با پشتوانه دیتاست های عظیم است که به افراد کمک می کند با استفاده از کلمات کلیدی یا عبارات ، اطلاعات مورد نظر خود را به صورت آنلاین پیدا کنند.  موتورهای جستجو با اسکن مداوم اینترنت و نمایه سازی صفحات وب ، مرتبط ترین صفحات به عبارت یا کلمه جستجو شده توسط کاربر را ارائه می دهند. که این فرآیند طی چند صدم ثانیه و خیلی سریع اتفاق می افتد.

هنگامی که یک کاربر عبارتی را جستجو می کند ، موتور جستجو عناوین صفحات وب ، مطالب و کلمات کلیدی را که فهرست بندی کرده است مشاهده می کند و لیستی از صفحات را به کاربر نمایش می دهد که براساس بهترین و نزدیک ترین نتایج به هدف کاربر رتبه بندی شده اند.

کسب و کارهای اینترنتی و وب سایت ها برای اینکه بتوانند در رتبه های بالاتر قرار بگیرند از سئو استفاده می کنند که به جرات می توان گفت بهترین روش بازاریابی اینترنتی به شمار می رود. زیرا تعداد جستجوها در موتورهای جستجو بصورت روزانه به قدری بالاست که هر سایتی بتواند خود را به صفحه اول نتایج برساند ، ورود کاربر به سایت ، جذب مشتری و درآمد بالای خود را تضمین نموده است.

معروف ترین موتور های جستجو

محبوب ترین و معروف ترین موتور جستجو در دنیا گوگل است. در ایران که بالای 90درصد کاربران از گوگل برای جستجو در اینترنت استفاده می کنند. اما موتورهای جستجوی دیگری هم توسط شرکت ها و توسعه دهندگان وب طراحی شده اند. بینگ ، یاهو ، یاندکس ( موتور جستجوی روسی ) نمونه هایی از موتور جستجو هستند.

حتی به دلیل قابلیت هایی که توئیتر دارد ، می توان آن را یک موتور جستجو دانست. هرکدام از این موتورها الگوریتم های خاصی برای رتبه بندی دارند ، که از این حیث گوگل قوی ترین الگوریتم ها و سخت گیرانه ترین فاکتورهای رتبه بندی را اعمال می کند و چون پرکاربردترین موتور جستجو در دنیا و ایران است ، هدف سئو انطباق سایت با الگوریتم های گوگل است. پیشنهاد می کنیم برای آشنایی بیشتر مقاله 14 موتور جستجو به غیر از گوگل را مطالعه نمایید.

3 موتور جستجوی ایرانی

موتورهای جستجوگر ایرانی کمی نوپا هستند و هنوز نواقص زیادی دارند ، سلام با آدرس salam.ir ، پارسی جو parsijoo.ir و یوز ( که به نظر می رسد بعد از 7 سال فعالیت از دسترس خارج شده و دیگر فعالیتی ندارد) سه نمونه از موتورهای جستجوی ایرانی هستند. اگرچه کاربران در حال حاضر استفاده خاصی از این ابزارها ندارند ( به دلیل قدرت و محبوبیت گوگل ، حتی موتورهای خارجی قدیمی مثل بینگ و یاهو نیز توان مقابله با گوگل را ندارند چه برسد به سایت های نوپای ایرانی!) اما در صورت اجرای شدن اینترنت ملی ، ابزارهایی مناسب برای جستجو در اینترنت خواهند بود.

مراحل اصلی و نحوه کار موتور جستجو چیست ؟

موتورهای جستجو به برنامه های رایانه ای بسیار پیچیده ای تبدیل شده اند. رابط کاربری UI آنها ممکن است ساده باشد اما نحوه کار و تصمیم گیری آنها خیلی ساده نیست.

روند کار هر موتور جستجو با خزیدن و نمایه سازی شروع می شود. در طول این مرحله ، خزنده های جستجوگر اطلاعات صفحات وب منتشر شده را جمع آوری می کنند و سپس براساس عبارات و کلمات موجود در محتوای صفحه ، آنها را دسته بندی و مرتب سازی می نمایند و در نهایت با الگوریتم های هوش مصنوعی رتبه بندی را براساس عبارات جستجو شده توسط هر کاربر انجام داده و به او نمایش می دهند.

در ادامه مراحل اصلی و نحوه کارکرد و عملکرد موتور جستجو را با جزئیات بیشتری توضیح می دهیم. سه مرحله ، کشف و بررسی اطلاعات ، سازماندهی اطلاعات و در نهایت رتبه بندی ، به بهترین نحو عملکرد موتورهای جستجوگر را نشان می دهند.

خزیدن (crawling)

موتورهای جستجو دارای تعدادی برنامه نرم افزاری ای به نام خزنده وب (web crawler) هستند که وظیفه یافتن اطلاعات منتشر شده  بصورت عمومی در اینترنت را دارند.

اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم ، کافی است بدانید که وظیفه این خزنده های نرم افزاری (که به عنکبوت جستجوگر نیز معروف هستند) اسکن اینترنت و یافتن سرورهای میزبان وب سایت ها است.

آنها لیستی از تمام سرورهای وب و تمامی سایت هایی که روی این سرورها قرار دارند را جمع آوری و سپس شروع به بررسی می کنند و سپس با بازدید از هر سایت با استفاده از تکنیک های مختلف سعی می کنند محتوای صفحه ، متن ، لینک ، تصاویر ، فیلم ،کدهای قالب را متوجه شوند. این فرآیند بصورت مداوم با بررسی تعداد زیادی صفحه از یک سایت انجام می شود و حتی حذف یا بروزرسانی و تغییرات صفحه نیز مرتبا رصد می شود.

در سئو یکی از اولین فاکتورهایی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که مطمئن شوید خزنده های گوگل بدون مشکل به سایت شما دسترسی پیدا می کنند. که برای مدیریت و کنترل این دسترسی می توانید از وبمستر موتور جستجو مانند کنسول جستجوی گوگل استفاده نمایید. بینگ ، یاهو و سایر ابزارها نیز وبمستر اختصاصی خود را دارند.

نمایه سازی (indexing )

نحوه کار موتور جستجو تنها به خزیدن محدود نمی شود.اطلاعات شناسایی و بررسی شده توسط خزنده ها در مرحله اول نیاز به سازماندهی ، مرتب سازی و ذخیره سازی دارد تا بتواند توسط الگوریتم های موتور جستجو قبل از اینکه در دسترس کاربر نهایی قرار گیرد ، پردازش شود. این فرآیند نمایه سازی یا indexing نامیده می شود.

موتورهای جستجو اطلاعاتی مانند: زمان ایجاد ، تاریخ به روزرسانی ، عنوان و شرح صفحه ، نوع محتوا ، کلمات کلیدی مرتبط ، پیوندهای ورودی و خروجی و موارد دیگر را ذخیره سازی می کنند. یعنی همان پارامترهایی که برای رتبه بندی سایت ها مورد نیاز است.

اگر وبسایت شما در این مرحله در گوگل ایندکس نشود ، شانسی برای دیده شدن در نتایج جستجو نخواهد داشت. توجه داشته باشید که تا این مرحله فقط نمایش صفحات در نتایج را مطرح کردیم ، نه نمایش سایت در رتبه های برتر و صفحه اول نتایج! برای قرار گرفتن سایت در صفحه اول گوگل باید وب سایت خود را سئو و بهینه سازی کنید.

برای اینکه متوجه شوید که چه تعداد و کدامیک از صفحات سایت شما در نتایج گوگل ایندکس شده اند ، ابتدا وب سایت google.com را باز کنید و در نوار جستجو site:yourdomain.com  را وارد کنید( به جای yourdomain.com آدرس سایت خود را وارد نمایید) . همچنین می توانید با ثبت سایت در وبمستر گوگل از قسمت coverage وضعیت صفحات ایندکس شده را مشاهده نمایید.

رتبه بندی (ranking)

مرحله سوم و آخرین مرحله این است که موتور جستجو تصمیم می گیرد در ازای جستجوی هر کاربر کدام سایت ها را در صفحه اول و از رتبه یک تا 10 رتبه بندی نماید. این امر با استفاده از الگوریتم های رتبه بندی موتور جستجو به دست می آید.

به زبان ساده ، هر موتور جستجو الگوریتم ها و معیارهایی دارد که باتوجه به جستجوی عبارات و کلمات ، رتبه بندی سایتها را انجام می دهد. این الگوریتم ها توانایی شناسایی هدف و قصد کاربر را دارند.  برای اینکه بتوانید رتبه خوبی کسب کنید باید طبق همین الگوریتم ها وب سایت خود را طراحی و بهینه سازی نمایید.